Zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie, co robić, jak się zachować?
Zatrzymanie przez policję następuje do 48 godzin, może skończyć się wypuszczeniem albo aresztem na 3 miesiące ( z możliwością przedłużania ). Zarówno samo zatrzymanie jak i późniejsze tymczasowe aresztowanie ma niestety często w praktyce funkcję represyjną i wydobywczą, ma skłonić podejrzanego do przyznania się. Ważne jest, aby zarówno zatrzymany jak i jego najbliżsi zachowali spokój. Uwierzenie funkcjonariuszom, którzy nas straszą, że jak się przyznamy, to będzie dla nas lepiej, bardzo często ustawia cały proces niekorzystnie dla nas i utrudnia obronę. Stres w tej nietypowej sytuacji jest tak duży, że wiele osób zachowuje się nieracjonalnie, nie czyta dokumentów, które ma podpisać itp. Ma to szczególnie często miejsce co do młodych osób, mało doświadczonych życiowo.
Zwykle osoba zatrzymana jest przestraszona i nie zna do końca przyczyn zatrzymania, nie wie jakie dowody są zgromadzone. Z tego powodu przeważnie doradza się odmowę składania wyjaśnień. Zwykle to jest pierwsza rada jakiej udziela obrońca, ale następuje walka z czasem – czy obrońca zdążył porozmawiać z klientem, zanim ten zostanie przesłuchany czy złoży wyjaśnienia.
Zatrzymanie
Bardzo ważne jest, aby już w chwili gdy policjanci znajdują się u nas w domu opanować nerwy i ustalić z jakiej jednostki policji są, zapytać o sygnaturę sprawy i nazwisko osoby, która sprawę prowadzi ( policjanta lub prokuratora ).
Funkcjonariusze policji mogą dokonać zatrzymania z własnej inicjatywy lub na polecenie prokuratora. Najczęściej powołując się na art. 244 k.p.k. opierają się na tym, że zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby, albo zatarcia śladów przestępstwa. Jak widać jest to bardzo cenna i pojemna podstawa.
Policja powinna mieć też uzasadnione przypuszczenie, że dana osoba popełniła przestępstwo, ale to również można naciągnąć.
Zgodnie zaś z art. 247 § 1 i 2 k.p.k. prokurator może zarządzić zatrzymanie podejrzanego, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie stawi się na wezwanie w celu przeprowadzenia z ich udziałem czynności, w inny bezprawny sposób utrudniać postępowanie, albo zachodzi potrzeba niezwłocznego zastosowania środka zapobiegawczego ( przede wszystkim aresztu ).
W praktyce niestety nie jest tak, że dopiero kiedy nie stawimy się na wezwanie dochodzi do zatrzymania, ale środek ten jest nadużywany i służy zaskoczeniu podejrzanego i swoistej demonstracji siły przez wymiar sprawiedliwości. Często osoba, która nawet spodziewa się wezwania jako podejrzany, pozostaje w przeświadczeniu, że dostanie wezwanie pisemne i w wyznaczonym terminie stawi się dobrowolnie w prokuraturze, a zamiast tego jest zaskakiwana i musi znosić wizytę służb o 6.00 rano. Warto na taką okoliczność zapamiętać numer telefonu do adwokata, albo przynajmniej jego imię i nazwisko, aby powiadomić go o zatrzymaniu jak najszybciej. Pod rozwagę można też wziąć w takiej sytuacji wcześniejszą konsultację prawną z adwokatem, aby podjąć decyzję czy dalej czekać, czy może jednak przyjąć postawę aktywną w toczącym się już postępowaniu.
Tymczasowe aresztowanie po zatrzymaniu
Często niestety po przedstawieniu zarzutu osobie zatrzymanej i przesłuchaniu jej prokurator nie wypuszcza zatrzymanego, ale kieruje do sądu wniosek o areszt. Wniosek taki powinien być skierowany w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania.
Osoba zatrzymana formalnie ma wiele praw m.in. niezwłocznego kontaktu z adwokatem oraz do zawiadomienia osoby najbliższej lub innej wskazanej osoby, niestety nie jest o tym wystarczająco poinformowana w praktyce. Formalnie otrzymuje pouczenie, ale jest ono bardzo obszerne i mało który zatrzymany czyta je wnikliwie w z sytuacji stresowej. Tym większa rola rodziny, aby zapewnić mu skuteczną pomoc od pierwszych godzin po zatrzymaniu.
Tymczasowe aresztowanie powinno być wyjątkowo, formalnie jest ono możliwe tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że podejrzany popełnił przestępstwo, a także w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, ( wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa. ) Zgodnie z art. 258 k.p.k. tymczasowe aresztowanie i pozostałe środki zapobiegawcze można stosować, jeżeli zachodzi:
– uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu,
– uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.
Nadto, zgodnie z art. 258 § 2 k.p.k. tymczasowe aresztowanie można stosować, jeżeli podejrzanemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata. Potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być zatem uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą.
Podobnie jak przy zatrzymaniu należy powtórzyć, że są to przesłanki elastyczne i pojemne, bardzo uznaniowe w praktyce. W ocenie wielu specjalistów, w tym Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, tymczasowy areszt jest w Polsce nadużywany i niestety dość łatwo go uzyskać. Sądy akceptują około 90% wniosków, opierając się często jedynie na wybranych dowodach, pomówieniach etc. Można powiedzieć, że sędziemu łatwiej jest uzasadnić zastosowanie aresztu niż jego niezastosowanie i poprzestanie np. na dozorze policji.
Pomoc prawna adwokata w sprawach aresztowych – Wrocław, Oława, Brzeg, Opole, Strzelin
W razie gdy zatrzymano lub aresztowano osobę nam bliską mamy bardzo ograniczone możliwości nawet dowiedzieć się gdzie przebywa i o co może chodzić. Jeśli zatrzymany jest dorosły to policjanci często nie chcą powiedzieć absolutnie nic. Biorąc zaś pod uwagę, że osoba po zatrzymaniu jest często sama przeciwko organom wymiar sprawiedliwości wymaga ona kompleksowego wsparcia, zarówno prawnego jak i psychicznego, poczucia że nie została sama w trudnej sytuacji. W tym stanie rzeczy znalezienie szybko rzetelnego obrońcy może być kluczowe dla przyszłych losów osoby zatrzymanej lub aresztowanej.
W razie pilnej potrzeby zlecenia obrony dla osoby zatrzymanej lub przebywającej w areszcie tymczasowym zalecamy kontakt telefoniczny z kancelarią pod numerem 505228830.