Uchylenie obowiązku alimentacyjnego- zasady są stałe, choć kryzys związany z koronawirusem może mieć znaczenie.
Zgodnie z art. 138 krio w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.
Taką zmianą może być zarówno wzrost kosztów utrzymania dziecka jak i realna zmiana naszych możliwości zarobkowych. Czy kryzys gospodarczy związany z koronawirusem i chorobą COVID-19 okaże się trwały i wpływający na poziom alimentów, to się dopiero okaże, za co najmniej kilka miesięcy.
Tak czy inaczej ciągle obowiązują dotychczasowe warunki kiedy obowiązek alimentacyjny całkowicie ustaje.
Rodzice mogą się bowiem uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Szczególnym przykładem zmiany stosunków jest wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka wskutek osiągnięcia przezeń samodzielności ekonomicznej w takim wymiarze, że może ono samodzielnie zaspokajać swoje potrzeby. Zdolność dziecka do samodzielnego utrzymywania się jest kryterium decydującym o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego rodziców.
Sąd może np. orzec, że obowiązek alimentacyjny wygasł z dniem ukończenia przez dziecko nauki na danym kierunku studiów. Orzecznictwo jest tu jednak rozbieżne, szczególnie wobec osób kontynuujących naukę.
Zdarzają się np. wyroki gdzie mowa o tym, że małoletni winien w pierwszej kolejności zmierzać do zdobycia zawodu, który umożliwi mu podjęcie pracy i samodzielne utrzymanie, a dopiero następnie dokształcać się w kierunku własnych zainteresowań.
Istotą obowiązku alimentacyjnego jest utrzymanie uprawnionego do momentu osiągnięcia przez niego samodzielności. Nie jest to ograniczone przez żaden sztywny termin, a w szczególności przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego (tak w wyroku Sądu Najwyższego z 14 listopada 1997r., sygn. akt. III CKN 217/97.
W sytuacji gdy syn lub córka zdobyła wykształcenie na poziomie licencjatu i jest to kierunek, po którym mogłaby zacząć pracę np. popularna filologia, to można argumentować, że jest w stanie utrzymać się samodzielnie i nawet jeśli planuje zdobyć dodatkowy zawód, powinna podjąć pracę w zawodzie, który już posiada i samodzielnie sfinansować dalszą naukę w systemie zaocznym.
Jak powiedziano jednak wyżej, sądy różnie podchodzą do podanego przykładu i od naszej argumentacji oraz postawy pozwanego i tego jak przebiegnie proces zależy jak potraktuje nasz przypadek konkretny sędzia wydający wyrok. W przypadku dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, sądy często analizują czy osoba dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, czy wykazuje chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki.