Przewlekłość postępowania ma miejsce, gdy postępowanie to trwa dłużej, niż to niezbędne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy lub postępowanie trwa dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej.
Uprawnionym do wniesienia skargi jest przede wszystkim strona sprawy sądowej. Skargę wnosi się do sądu przełożonego nad sądem, przed którym toczy się postępowanie czyli np. gdy skarżymy się na przewlekłość sprawy przed sądem rejonowym to skargę kierujemy się do sądu okręgowego.
Termin wniesienia skargi jest ograniczony czasem toczenia się sprawy – oznacza to, że skargę na przewlekłość wnosi się w toku postępowania w sprawie. Nawet więc gdy nasza sprawa trwa wiele lat, a przewlekłość jest oczywista to nie możemy przyjąć postawy, że najpierw zakończymy sprawę, a potem powalczymy o odszkodowanie za przewlekłość. Będzie już za późno.
Skarga musi zawierać żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy i przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie.
W skardze możemy też żądać wydania sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności ( np. przesłuchania świadków ) oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej. Maksymalnie możemy żądać 20.000 zł., ale praktyka uczy, że przeważnie sądy zasądzają między 3000 a 5000 zł. Ponadto możemy wnosić o naprawienia szkody na zasadach ogólnych, jeżeli ta suma nie pokryje naszej szkody.
Skarga na przewlekłość postępowania podlega stałej opłacie w wysokości 200 złotych.
Sąd Apelacyjny w Katowicach zwrócił uwagę, że powód w skardze ogranicza się do podania daty wniesienia pozwu i stwierdzenia, że od tego zdarzenia upłynął czas, który jego zdaniem determinuje zaistnienie przewlekłości postępowania to jest to niewystarczające. Przepisy ustawy nakazują bowiem, aby autor skargi przytoczył okoliczności, które jego zdaniem świadczą o przewlekłości sprawy sądowej. Obowiązku przytoczenia okoliczności związanych z długotrwałym prowadzeniem procesu nie można w żadnym wypadku utożsamiać ze wskazaniem czasu trwania postępowania w sądzie.
Zakres badania przewlekłości spraw sądowych
W postępowaniu dotyczącym przewlekłości postępowania sąd, który rozpoznaje zasadność skargi, zobowiązany jest zbadać terminowość i prawidłowość czynności podejmowanych przez sąd. Oceniając zasadność skargi, konieczne jest ustalenie charakteru sprawy, stopnia faktycznego i prawnego jej skomplikowania oraz jej znaczenia dla strony, która wniosła skargę. Sąd powinien również ocenić zachowania stron tego procesu, w szczególności tej strony, która wniosła skargę na przewlekłość postępowania. Z tych powodów skarga powinna wskazywać na faktyczne czynności bądź zaniechania sądu, które – zdaniem skarżącego- spowodowały przewlekłość postępowania.
Taki pogląd wyraził też Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 czerwca 2007 roku w sprawie III SPP 16/07.
Kiedy sąd odrzuci skargę o przewlekłość postępowania?
Sąd nie jest władny do wzywania strony do uzupełnienia skargi, jeśli zawiera ona mankamenty w postaci braku żądania stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy lub przytoczenia okoliczności uzasadniających żądanie. Skoro skarga powoda nie spełniała wymogów ustawowych, to podlegała ona odrzuceniu- tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w postanowieniu z dnia 18 sierpnia 2016 roku w sprawie I S 51/16.