UMORZENIE NIEZNACZNA ILOŚĆ NARKOTYKÓW
Od kilku lat szeroko upowszechniła się informacja, że za nieznaczną ilość marihuany czy innego środka odurzającego sprawy są umarzane. Jest to prawda, ale częściowa. Sądy zyskały taką możliwość, ale nie jest to obligatoryjne, wymaga spełnienia kilku warunków, a przede wszystkim jest uznaniowe, gdyż nie zapisano ściśle co jest nieznaczną ilością.
Do umorzenia postępowania na podstawie art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii może dojść tylko w razie spełnienia następujących przesłanek:
1. sprawca posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej,
2. środki te przeznaczone są na własny użytek sprawcy,
3. orzeczenie kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu oraz stopień jego społecznej szkodliwości.
W art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii posłużono się terminem ilość. Przesłanką bezwarunkowego umorzenia postępowania jest ilość środków odurzających, którą należy ocenić jako nieznaczną. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „nieznacznej ilości” środków odurzających. Aby wyrażenie „nieznaczna ilość”użyte w art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii odkodować należy odwołać się do jego znaczenia językowego, a nieznaczny znaczy niewielki, błahy. Ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych konieczna dla zastosowania instytucji przewidzianej w art. 62a powinna być więc niewielka, mała. Niektóre sądy przyjmują że nie powinna przekraczać kilku gramów, ale jest to za każdym razem uznaniowe. Powinno się też uwzględniać nie tylko kryterium ilościowe, ale również kryterium jakościowe, uwzględnić stężenie zabezpieczonej substancji pozwalające ocenić, ile można z niej zrobić jednorazowych dawek ( porcji ). Czasem sądy karne posługują się też kryterium proporcji ilości zabezpieczonych substancji do potrzeb konkretnego sprawcy- czyli badają jak dużo danego narkotyku konkretny człowiek potrzebuje, aby osiągnąć pożądany efekt. Ma tu znaczenie jego wiek, płeć i to czy jest początkującym czy długoletnim użytkownikiem.
Należy mieć na względzie, że tak ocenne kategorie mogą być bardzo różnie oceniane przez różnych sędziów. Trzeba więc wykazać się dobrą argumentacją, aby narkotyki które znaleziono przy nas zakwalifikowano do dobrodziejstwa z art 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Oczywiście trzeba mieć też trochę szczęścia, ale temu szczęściu warto pomóc.
PRZYKŁADOWE WYROKI
Aby pokazać jaka ilość narkotyków może być znana za niewielką warto odwołać się do konkretnych wyroków.
Przykładowo Sąd Rejonowy w Lwówku Śląskim w jednym z orzeczeń stwierdził, że brak było podstaw do zastosowania przepisu art. 62a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, gdyż podstawą jego zastosowania nie tylko jest nieznaczna ilość środków odurzających, ale również ustalenie, że orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości. W ocenie Sądu okoliczności popełnienia tego czynu nie zasługują na zastosowanie tego przepisu, skoro powodem zakupu narkotyków przez oskarżonego był fakt nie złożenia mu życzeń z okazji dnia dziecka przez matkę jeśli zważy się, że miał on w chwili czynu prawie 29 lat! Stopień społecznej szkodliwości również należy uznać za znaczny skoro zakupił on te środki odurzające, aby je zażyć wiedząc jednocześnie, że będzie po ich zażyciu kierował pojazdem mechanicznym.
Z kolei Sąd Okręgowy w Gliwicach wyraził pogląd, że oskarżony posiadał 1,07 grama zawierającego 9 tetrahydrokannabinol, która to ilość należało ocenić, jako nieznaczną w rozumieniu art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
Jak podkreśla się w literaturze, przy ocenie ilości jako nieznacznej, o której mowa w tym przepisie, powinno się brać pod uwagę liczbę pojedynczych porcji, które można wytworzyć z danej ilości, i rodzaj środka lub substancji, a zastosowanie tych kryteriów powinno prowadzić do ustalenia, że dana ilość jest błaha, niewiele znacząca, mało istotna (Mozgawa M. (red.), Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M., Michalska-Warias A., Nazar K., Wilk L., Pozakodeksowe przestępstwa przeciwko zdrowiu. Komentarz, WKP, 2017)
Sąd odwoławczy akceptuje pogląd Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, który w wyroku z dnia 23 lutego 2017 r. sygn. akt II Aka 247/16 stwierdził, że w celu ustalenia znaczenia pojęcia nieznacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych należy uwzględnić również – oprócz wymienionych kryteriów ilościowego i jakościowego – kryterium proporcji ilości zabezpieczonych substancji do potrzeb sprawcy.
Oskarżony posiadał środek odurzający, a zatem tzw. „miękki” narkotyk, niewątpliwie na użytek własny, w ilości nieznacznej (maksymalnie kilku porcji). Nie można wprost kierować się wnioskami pozyskanej opinii o tyle, że wypowiedziano się w niej o dawce aktywnej dla osoby przyjmującej środek po raz pierwszy.
Sąd Rejonowy w Łukowie orzekł tymczasem, że w sprawie nie zachodziły przesłanki z art. 62a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, który stanowi, że jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w art. 62 ust. 1 lub 3, są środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny użytek sprawcy, postępowanie można umorzyć również przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, jeżeli orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości. Dla podjęcia decyzji o umorzeniu konieczne jest łączne spełnienie wszystkich wymienionych przesłanek. Nie sposób uznać, aby zatrzymano marihuanę w ilości nieznacznej. Podnieść należy, iż według słownika języka polskiego „nieznaczny” to „taki, który nie jest znaczący, mały, błahy, drugorzędny, nieważny, niewielki, nikły”. Wyjaśnienie to nie oddaje jednak w pełni omawianego określenia w kontekście posiadania środków odurzających lub substancji psychotropowych. W przypadku bowiem przedmiotowych substancji nawet „mała”, „niewielka” ilość może zostać przeznaczona do użytku większej liczby osób. Nie można jednoznacznie stwierdzić, że obiektywnie oceniana „niewielka” ilość posiadanych środków może zostać „przeznaczona jedynie na własny użytek sprawcy”. Nadto jak wskazał sam oskarżony posiadana przez niego substancja była wystarczająca do sporządzenia jednej lub dwóch porcji. Biorąc pod uwagę fakt, że część substancji znajdowała się w fifce, zaś część pozostała w woreczku foliowym, należy stwierdzić, że substancja ta została podzielona do przynajmniej dwukrotnego użycia. A zatem w ocenie Sądu nie sposób uznać, że była to ilość nieznaczna.
Jak widać praktyka sądów jest bardzo różna, co musi niepokoić ze względu na jej uznaniowość. Tym bardziej jednak trzeba uważać co się mówi w swoich wyjaśnianiach na samym początku sprawy ( zaraz po zatrzymaniu, na pierwszym przesłuchaniu ). Jak wynika z powyższych wyroków nawet ta sama ilość tego samego środka może być inaczej zinterpretowana jeśli się ją poda w innym kontekście i obuduje innymi okolicznościami. Dlatego tak ważne jest składanie wniosków dowodowych i zapewnienie fachowej obrony już od momentu zatrzymania, aby to co będzie w aktach na etapie sądowym nie zaszkodziło w zakwalifikowaniu danego przypadku do umorzenia.