Przymusowe leczenie czy ubezwłasnowolnienie-całkowite lub częściowe. Co wybrać?

Są to zbliżone sprawy bo badamy podobne sfery, ale mają też swoje odrębności. Obie bardzo trudne do przeprowadzenia bo ingerują mocno w czyjąś wolność. Trzeba przekonać sąd, że np. ubezwłasnowolnienie jest konieczne dla dobra tej osoby, a nie żeby np. rodzina miała spokój. Podobnie aby przymusowo leczyć wbrew woli osobę chorą psychicznie konieczne jest spełnienie kilku warunków. Dotychczasowe zachowanie takiej osoby musi wskazywać na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego,
bądź jest ona niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.

Kto może złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie?

Sąd Okręgowy orzeka o ubezwłasnowolnieniu na wniosek małżonka, zstępnych, rodzeństwa, przedstawiciela ustawowego, prokuratora. Przekonanie prokuratora do złożenia wniosku jest furtką dla osób nie mieszczących się w katalogu wnioskodawców, gdy np. chcemy ubezwłasnowolnić swojego wujka.

Kto może złożyć wniosek o przymusowe leczenie?

Sąd opiekuńczy orzeka o przymusowym leczeniu na wniosek małżonka, krewnych w linii prostej ( np. dzieci, rodzice ), rodzeństwa, jej przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią faktyczną opiekę.

Częstym problemem w obu sprawach jest to, że osoba naszym zdaniem chora odmawia leczenia czyli nie mamy żadnej diagnozy medycznej konkretnej, która przekonałaby sąd, że jest poważna sytuacja. Tzn. że musimy inaczej to udowodnić, co jest oczywiście trudniejsze i mniej konkretne. Pozostają świadkowie, inne dokumenty, nagrania audio czy video etc.- katalog jest otwarty. W zasadzie im więcej tym lepiej- oczywiście dowodów merytorycznie wartościowych. Jak przekonamy sąd, że jest coś nie tak, to powoła biegłych.

Przymusowe leczenie odbywa się można powiedzieć jednorazowo-sprawę zakłada się przed Sądem Rejonowym i on decyduje. Natomiast to nie załatwia innych kwestii np. majątkowych.

Ubezwłasnowolnienie odbywa się w sądzie okręgowym i sądzi aż 3 sędziów zawodowych. To rzadkość, więc ustawodawca daje sygnał, że sprawa jest mocnego kalibru. Parę lat temu obwarowano to postępowanie dodatkowymi warunkami bo były głosy, że za łatwo pozbawia się człowieka jego podmiotowości. Tak więc obowiązkowo bada nas tu i lekarz psychiatra lub neurolog, i psycholog. Następnie wydają opinię. Na każdym etapie osoba, którą chcemy ubezwłasnowolnić może się też nie zgadzać i składać zażalenia na poszczególne orzeczenia.

Inaczej niż przy leczeniu, ubezwłasnowolnienie pozbawia daną osobę możliwości decydowania o sobie ( z pewnymi wyjątkami ). Jeśli jest całkowite to w zasadzie traktujemy taką osobę jak 12-letnie dziecko, a opiekuna jak rodzica. Oczywiście jak w przypadku 12-latka nie pozbawia nas to faktycznych problemów np. że ktoś się zamknie w domu czy odwrotnie- ucieknie. Ale mamy wtedy prawo go sprowadzić czy wejść do lokalu bo sprawujemy na nim swoiste władztwo.

W sprawie musi znaleźć się opiekun, który ma pewne obowiązki np. sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem, musi pytać sąd rodzinny w ważniejszych sprawach np. sprzedaży jej mieszkania. Przepis jest dość ogólny bo mówi nie tylko o majątkowych sprawach, ale i „dotyczących osoby”. Jest też kolejny szczególny przepis, który w razie ubezwłasnowolnienia całkowitego daje opiekunowi władze decydowania o leczeniu chorego psychicznie, ale daje też takiej osobie prawo sprzeciwu – i wówczas decyduje sąd rodzinny. Warunkiem jest tu „zdolność do wyrażenia zgody chorego”. To bardzo ocenne i każdy lekarz to inaczej może zinterpretować.

Czy ubezwłasnowolniony może wziąć kredyt?

Problemem jest to, że nawet po ubezwłasnowolnieniu w zasadzie nikt o tym nie wie. Nie ma tego w dowodzie etc. Więc teoretycznie ubezwłasnowolniony może wziąć następny kredyt, tyle że jest on w zasadzie nieważny. Ale jeśli pieniądze wypłacą to bank może się domagać ich zwrotu ( sam kapitał, bez odsetek ).

PORADNIK

ODSZKODOWANIA

PRAWO CYWILNE

PRAWO GOSPODARCZE

PRAWO KARNE

PRAWO PRACY

PRAWO RODZINNE